Van noord naar zuid Botswana

Vrijdag 2 aug
We moeten overnachten op 1 middelmatig grote en 1 kleine site op de camping. Maar we vinden overal een oplossing voor: we zetten 1 auto buiten de grotere site met de ladder vd tent erbinnen, en we hebben alsnog ruimte voor ons 6en. We zijn hier 2 nachten, omdat we vandaag naar de Victoria Falls in Zimbabwe gaan. Omdat het een hoop papierwerk, tijd en kosten met zich meebrengt om met 'eigen' auto's Zimbabwe in te komen, boeken we een tour. Nog steeds een dure aangelegenheid, maar dat blijkt het straks meer dan waard.
Bij de grens wisselen we van bus, waarbij de ene nog wel de hoffelijkheid bezit om ons vd 1e grenspost van Botswana over de km niemandsland naar de grenspost van Zimbabwe te brengen. Daar weer de nodige papieren invullen en vooral de visa voldoen. Dat laatste levert nog even een probleempje op: er kan alleen met cash betaald worden. Met ons 6en zijn we goed voor US$ 330,- of ZA Rand 1800 (de bedragen zijn niet vergelijkbaar: ongeveer E 300 en E 150 respectievelijk!). Maar dat is kennelijk hoe het land werkt. We gaan maar eens bij tourgenoten met wie we inmiddels in de bus al een leuk gesprek hadden gevoerd te rade, en jawel: Mike uit Durban, ZA, is meteen bereid om ons ZAR 1800 cash te lenen. Gaaf toch!
De Vic Falls zijn in 1 woord adembenemend: van de Zimbabwese kant kun je 1,7 km langs de kloof lopen waar de rivier de Zambezi zich over die hele breedte in de 100 m diepe afgrond stort. Aan de Zambiese kant gaat dat nog verder door, maar daar kunnen we niet komen. Zimbabwe en Zambia worden hier gescheiden door de kloof waarin de verdere loop vd Zambezi na de watervallen ligt.
Eigenlijk bestaan de Falls uit heel veel kleine en grote watervallen direct naast elkaar. Bij de smalle watervallen kun je mooi zien hoe het water verder naar beneden toe helemaal vernevelt en onderaan als vanuit een krater weer hoog opspat. De brede watervallen maken een enorm kabaal en het enige wat je ziet is het eerste deel vh water dat zich naar beneden stort, en de nevel en druppels die aan onze kant weer met enorme kracht omhoog gestuwd worden: op die plekken regent het ook gewoon aan onze kant, terwijl de zon heerlijk schijnt!
We spenderen verreweg het grootste deel vd dag om dit schouwspel te bekijken, wat een natuurwonder!
Op de terugweg vertelt Mike ons van alles over het leven in ZA: hoe hij denkt dat Mandela nog kunstmatig in leven wordt gehouden en hoe hij verwacht dat diens beoogde opvolger, Mulele, het zal gaan doen. Dat brengt volgens hem niet veel goeds, want 1 vd dingen die Mulele wil is het openstellen vd grenzen om zo langzaam 1 groot Afrika te vormen. We discussieren wat over de voor- en nadelen vh agrarische en industriele bestaan (zijn zoon heeft zijn boerderij verkocht voor ZAR 25 mln en begint opnieuw in Mozambique en hij heeft zelf een goedlopend bedrijf in 'toiletries') in de tijd na Mandela en doden de tijd vd busreis en het hernieuwde wachten bij de grens makkelijk.
's Avonds bij het eten nog lekker nagenieten en op tijd met al onze nieuwe indrukken het bed in.

Zaterdag 3 aug
Als we weg willen rijden blijkt de accu van de Ford leeg: snel jumper cables geregeld (via de receptie kon ik alleen aan wat koperdraden komen...) bij een fellow camper en vervolgens even langs Motorworld om de accu te laten testen. Die blijkt nog goed, maar we kopen voor de zekerheid wel even zelf een set startkabels. Als we straks van god en vaderland verlaten in de rimboe zitten, moeten we onszelf wel kunnen redden.
De rit naar Linyanti camp site, de eerste van onze bush camp sites bij de Okavango delta, verloopt voorspoedig. We moeten door 70 km zand maar dankzij goed manoeuvreren vd boys en het terugbrengen vd bandendruk naar 1,5 bar komen we niet vast te zitten. Tegen de avond maken we vanaf de site nog een game drive langs de Linyanti rivier: soms kunnen we de bocht net krijgen tussen de bomen door en we moeten telkens stoppen voor kuddes olifanten die zich naar het water of juist er vanaf bewegen. Het blijft een prachtig gezicht om deze majestueuze beesten te zien. Jammer alleen dat ze zo vernielzuchtig te werk gaan in hun voedselvoorziening: zo'n 2/3 vd bomen hier reikt niet hoger meer dan 2 - 3 m omdat alle hogere takken eruit gebroken zijn. Op de terugweg naar de site overvalt ons de 2e pech van deze dag: de koppeling van de Ford begeeft het. We slepen de auto met de Toyota de laatste km naar onze plek, en ik ga aan het regelen met Britz voor vervangend vervoer en het verschuiven van onze reserveringen verderop in de Okavango.

Zondag 4 aug
Ook zondagochtend moet ik hieraan nog tijd besteden, maar gelukkig blijkt dat we op de medewerking vd campings kunnen rekenen. Best inschikkelijk van ze, want ze zijn allemaal al tijden fully booked.
Wat de auto betreft heeft het nogal wat voeten in aarde. We krijgen allerlei voorstellen, waaronder het zelf terugslepen vh voertuig door het mulle zand. In Maun, onze bestemming over 5 dagen, heeft men geen auto voor ons ter beschikking. Op ons voorstel gaat men kijken in Jo'burg en er kan er eentje beschikbaar komen in Vic Falls, 300 km van hier en daarmee een dagreis. We wachten dus noodgedwongen maar even af en maken ons niet zenuwachtig.
Het gedwongen verblijf hier is verre van een straf: olifanten komen ons op de site opzoeken en komen tot op 10 m bij ons. Als je gewoon rustig blijft zitten heb je niets te duchten, zo blijkt. Wel een enorme ervaring om deze enorme kanjers in al hun rust zo dichtbij te hebben. Achter ons lopen olifanten de rivier in en beginnen die over te zwemmen. Waar het dieper wordt, gebruiken ze hun slurf als snorkel: alleen hun voorhoofd, ogen en topje van hun oren zijn nog zichtbaar, en een eindje daar vooruit het topje van hun slurf: geweldig!
Vanmorgen hebben we gevoetbald met Tumo, de camp guard. Hij vindt het een geweldige ervaring en leeft zich helemaal uit. Hij komt ons vanmiddag weer opzoeken omdat we hem voor een rematch en een drankje uitnodigen.
We weten intussen voor wat betreft de auto nog niets, het enige wat duidelijk is, is dat we in elk geval een paar dagen hier moeten blijven. Gaat wel lukken, denken we, hooguit zullen we op rantsoen moeten omdat we maar voor 5 dagen voedsel hebben ingeslagen. Gaat ook wel goedkomen.
Vanaf vandaag gaat Merlin of Robbert onze verslaglegging voor een week verzorgen. Ik wens jullie allen vanuit een ongelooflijk prachtig 'donker' Afrika een heel goede rest vd vakantie!

Maandag 5 aug
Nog niemand wil het verslag maken, dus voor het teruglezen van onze belevenissen (en voor jullie het lezen van ons verslag) zijn we nog even overgeleverd aan mijn schrijfstijl.
We hebben ons ingesteld op een rustdag, dus dat zit helemaal goed. In de loop vd middag blijkt na weer het nodige gebel dat we toch geen andere auto gaan krijgen maar dat er morgen een monteur gestuurd wordt. Ik leg uit dat dat niet gaat helpen, maar hij komt met een sleepwagen en kan ons desnoods terugslepen naar Kasane, waar we zaterdag vandaan zijn gekomen. Dat betekent straks minimaal 5 dagen vertraging en we moeten dus overleggen hoe we dat oplossen. Deze keer zijn de anderen licht gestresst en bewaar ik de kalmte om tot oplossingen te komen. Als we inderdaad 5 dagen verliezen, zullen we flink moeten inleveren op de verblijfplaatsen op onze verdere route, of we moeten onze terugvlucht met een kleine week uitstellen. Als we straks zeker weten hoeveel tijd we gaan verliezen met dit gedoe, gaan we een besluit nemen. Voorlopig lijkt het er voor ons gevoel op dat het de laatste optie zal worden: een weekje later terug naar Nederland. We zien het straks wel, eerst maar eens kijken of de monteur inderdaad morgen komt... (het is wel Afrika...).
We herpakken ons alweer snel en kunnen weer lekker genieten vd huidige, geweldige omgeving. Weliswaar een gedwongen verblijf, maar wel op een paradijselijke plek!
'S avonds zien we bij het eten een fantastische, oranje zonsondergang. Als het begint te schemeren lopen Lianne en Merlin even over de camping, en ineens horen we een snel aanzwellend gekraak. We kijken snel om en zien 1 vd enorme bomen achter ons flink schudden, en dan langzaam overhellen. Een fractie van een seconde later volgt een enorm lawaai van knappend hout, voelen we de grond onder onze voeten beven en komt de machtige boom met een geweldige smak neer. Een enorme stofwolk beneemt ons het gezicht op de meiden, maar gelukkig blijft iedereen ongedeerd. De hele camping (15 mensen) komt aangelopen met zaklantaarns om te zien wat er gebeurde. Net als zij dachten wij het eerst aan een boom die bezwijkt onder de druk van een olifant, maar deze is bij windstil weer zomaar afgeknapt. Hij kraakte wel al een paar dagen, maar dat vonden wij zo gewoon dat we er geen aandacht aan besteedden.
Nog even napraten en daarna lekker op bed, kijken wat morgen brengt.

Dinsdag 6 aug
We hebben de tenten al vroeg opgevouwen en alles klaar voor vertrek voor als de monteurs komen. Ze zijn om 4 u weggereden uit Maun, 240 km verderop, zo blijkt als ze om 10 u arriveren. Mijn veronderstelling van een defect hydrauliek vd koppeling blijkt juist. Dat kan niet hier gerepareerd worden, dus moeten we die 240 km gesleept worden. Kadu en Small, de monteurs, hangen ons achter hun Toyota Landcruiser. Daarin zit een tractormotor gebouwd voor trekkers met 8 wielen. Liefkozend spreken ze over hun T-Rex. Als we op weg zijn, blijkt waarom: het ding heeft een enorme kracht en trekt ons met ruim 60 km per uur over de hobbelige zandweg. Die bestaat deels uit diep zand, en voor andere delen uit een karrenspoor van zand met enorme gaten die soms tot 30 cm diep zijn. Eerst stuurt Robbert onze auto (op een kleine 5 m achter T-Rex), maar dat wordt vanwege het terrein snel overgenomen door Kadu. Robbert gaat bij Small in de open Toyota, waarvan alleen de motor, versnellingsbak, de overbrenging en snelheidsmeter het doen. Voor de verlichting die straks in de avond nodig is heeft hij een reserve accu voorin staan, voor de bijrijdersstoel. Daar worden straks de draden vd verlichting op aangesloten. Ik zit het eerste eind bij Kadu, van wie ik op de diepzandstukken het onze vader in het Botswaans leer. Het helpt, want T-Rex trekt de Ford er, zij het hier en daar met erg veel moeite, doorheen.
Na een wild avontuur van 7,5 u hotsebotsen komen we tamelijk gebroken aan in Maun, waar we netjes bij de camping worden afgezet. De andere auto is het laatste, iets makkelijkere stuk, al doorgereden om alvast boodschappen te doen.

Woensdag 7 aug
's Morgens worden we vroeg opgehaald bij Audi Camp en naar de garage van Mac McKenzie gebracht. Mac blijkt een supertoffe kerel die ons enorm helpt. Hij blijkt de zondag al in Kasane een auto opgehaald te hebben die ons had kunnen passen, zo zegt hij, maar hij kreeg geen toestemming van Britz. Hij weet dat er nu een auto klaarstaat voor iemand op het vliegveld, die aan onze wensen voldoet. Na inspectie van onze eigen Ford blijkt het een afdichtingsrubber te zijn aan de kant vd versnellingsbak, wat een 2 dagen durende reparatie met zich meebrengt. Kort overleg binnen de familie levert op dat ik Britz bel, zeg dat ik tot dusverre heel cooperatief ben geweest, maar nu eis dat wij die auto krijgen. Mac had ons gezegd: zeg maar dat ie van vrienden van jullie is die je uitgezwaaid hebt. Hij kent de trics of the trade.
Het lukt: voor de eerste keer wordt ik binnen het kwartier teruggebeld en we kunnen hem krijgen. Uiteindelijk brengen we met een paar van ons nog bijna de hele dag bij de garage door omdat er nog van alles aan moet gebeuren, maar intussen boeken Elly en Rogier al onze reserveringen vd afgelopen dagen om en zorgen voor nieuwe park permits. Die waren nodig omdat de plekken waar we heengaan kennelijk zo bijzonder zijn dat de 3 tot max 10 sites per camping al vroeg in het jaar weg zijn. Overigens hebben we nog maar een paar keer beleefd dat ook werkelijk alles bezet is, maar dat is kennelijk niet wat telt voor het park office, want later boeken is vrijwel altijd onmogelijk. Gelukkig slagen wij er wel in, een mazzeltje weer!
Vooral Nxai Pan moet geweldig zijn, een zoutpan met vrijwel zeker sightings van leeuwen en cheetah's.
's Middags rijden we naar South Gate in Moremi NP, dat we nu voor 3 nachten geboekt hebben om even weer tot meer rust te komen mbv Sheleen, de dochter van Mac. Echt geweldig hoe vriendelijk en hulpvaardig ze daar zijn!

Donderdag 8 aug
Lianne is 18 vandaag!! Ook haar valt een kanonnade met confettikanonnen te beurt, en er is taart. Hoewel Lianne op haar verjaardag liever nooit reist, lijkt een game drive haar helemaal mooi. We trekken naar Third Bridge en via een route langs het water vd Okavango Delta terug, is de bedoeling. Een rit van een kleine 100 km over zand. We zien bij Second Bridge (een zelfde soort houten brug als we al eerder beschreven) een luipaard! Hij zit naast een boom in het struikgewas op ongeveer 8 m vd auto! Ons goed in de gaten houdend steekt hij even later behoedzaam en uiterst kalm het zandpad achter ons over. Dat levert geweldige foto's op, en wat een mazzel om zo'n prachtdier van zo dichtbij in het wild te zien! Ze hebben een prachtige vlekkentekening en mooie lange staart. Nu hebben we vd 'big five' alleen nog geen leeuwen gezien.
We lunchen op Third Bridge, want daar mag je de auto uit. We nemen op de terugweg een aantal ondiepe uitlopers vd delta met relatief gemak, met weer een keurige boeggolf voor ons. Dan komen we bij een smalle uitloper die voor zover we tot ongeveer de helft kunnen overzien niet te diep is. Rogier rijdt er langzaam in, maar in het midden duikt de auto plotseling voorover de plomp in. Kennelijk een uitgesleten goot in de rivier. Het water staat tot de bovenkant vd koplampen en zelfs bij de achterdeuren begint het water binnen te dringen. Elly en Rogier worden tot hun kont en knieën nat en ik klim snel door het achterraam om de sleepkabel te bevestigen aan Robbert's auto. De motor blijft eerst nog lopen, maar geeft dan de geest.
Robbert trekt hem er snel uit, en eenmaal op de kant start ie wel weer snel. Maar slaat ook snel weer af. Intussen zijn alle portieren geopend en er komt een vloedgolf aan water uit de auto gestroomd, incl onze waterflessen en wat andere spullen. Even laten drogen dan maar. Ik neem het luchtfilter los, en daar staat gelukkig maar een bodempje water in.
Veel starten en slepen later krijgt Robbert's auto hem een haakse bocht in het diepe zand niet door. De Toyota staat vast. Wij rijden er met moeite met de andere auto door het halfwas bos omheen en gaan hulp halen. Die vinden we 6 km later in de vorm van een geweldige legertruck die ons tegemoet komt. De inzittenden vragen weliswaar om sigaretten en wat het oplevert, maar zijn meteen bereid achter ons aan te rijden naar de Toyota. Daar aangekomen heeft Rogier hem net weer aan de praat, en ze rijden een paar km achter ons aan om op de splitsing de andere kant op verder te gaan. Rogier crosst verder naar de dichtstbijzijnde camping en Ik geef ze BW Pula 50,- (zo'n E 5,-) voor hun bereidwilligheid, waar ze erg dankbaar voor zijn.
Het is nog een kleine 10 km naar die campsite (een andere dan besproken), maar daar zitten we tenminste veilig. Rogier crosst er naartoe en kan op het laatst de auto alleen nog startend en tegelijk gas gevend naar die camping rijden. Met als gevolg dat de startmotor helemaal naar zijn mallemoeren gedraaid is als we daar aankomen. Wij ruiken dat al van verre, achter hen.
Op de campsite, de zon is nog net niet onder, snel Mac gebeld: hij geeft wat tips om de electonica die aangeeft dat de motor gestopt moet worden om schade te voorkomen, te omzeilen, en bestelt alvast een nieuwe startmotor voor ons. Wat een kerel!
Elly kookt snel in het donker nog even en we eten bij de auto heerlijke macaroni. Staand, want we hadden onze spullen nog op de vorige camping laten staan...
Zo'n avontuurlijke verjaardag heeft Lianne nog niet eerder gehad! We zijn allemaal blij dat we een veilige slaapplek hebben bereikt, en dat maakt het avontuur weer helemaal goed.

Vrijdag 9 aug
We krijgen de auto met aantrekken (de startmotor geeft echt geen sjoege meer) snel aan de praat en vertrekken naar Southgate, onze eigenlijke camping in het park. Met wat onderbrekingen, afslaan vd motor en weer slepen komen we daar om 11 u aan.
De dames gaan wassen, een enorme klus weer, en ik kom in contact met Leslie Conn die bij ons komt informeren of hij kan helpen. Een enorm aardige Zimbabwees die nu bij Durban woont. Het gesprek gaat al snel over onze voorliefdes qua natuur en hij geeft geweldige tips over oa Zimbabwe. Dat klinkt zo goed dat we daar ook echt een keer naartoe moeten... We spreken af elkaar weer te proberen te ontmoeten in Nxai Pan over een paar dagen.
's Middags maak ik een deel van dit verslag, blijven Rogier en Merlin bij de tent relaxen, en maakt de rest een game drive naar Black Pools, zo'n 40 km door het zand. Benieuwd wat ze gaan zien onderweg.
Ze komen met prachtige verhalen en foto's terug. Nu maar even verder kijken hoe het ons lukt om morgen weer in Maun te komen, waar we de startmotor laten fixen... Vanavond in elk geval lekker aan de braai met spare ribs, die waren eerder ook geweldig.
Heel af en toe hebben we inmiddels wat bewolktere dagen: de ochtend kan bewolkt beginnen, en in de loop vd middag kunnen stapelwolken binnentrekken. Het regenseizoen begint echter pas in sept en houdt aan tot dec. Dan valt hier soms 2 dagen, soms een paar uur regen. Dat kan ook hard gaan, met overstromingen als gevolg. In de delta komt het water pas een paar maand daarna echt veel hoger te staan, zo lang is het voedingsgebied.

Zaterdag 10 aug
Robbert heeft gistermiddag de sensor in het luchtfilter heel voorzichtig helemaal gereinigd en dat helpt als de brandweer: de motor slaat niet meer af! We vertrekken vandaag vroeg om de startmotor te laten vervangen! Dat vergt een uur en we nemen heel hartelijk afscheid van Mac: een gouden vent, ook voor wat hij allemaal voor zijn omgeving doet. Hij is de hele tijd bij ons en vertelt honderduit over zijn bestaan hier, een heel geanimeerd gesprek.
Daarna rijden we naar Nxai Pan naar onze site bij Baines Baobabs. Deze 'camping' is genoemd naar de bijzondere bomen met die naam: ze lijken met de wortels omhoog te groeien en hebben een enorm dikke stam die doet vermoeden dat ze meer dan 1000 jaar oud zijn. Op de plek aangekomen zien we een stel baobabs bij elkaar op de rand vd zoutpan staan, en hier en daar op een eiland in die zoutpan nog wat baobabs. That's it. Onze site blijkt op zo'n eiland te liggen in de zoutpan en heeft 1 enorme baobab, een provisorisch toilet en dito douche (palissade met daarin een hangende emmer met een douchekop). Geweldig! De andere 2 sites van deze 'camping' liggen een paar km verderop, ook bij een baobab. Zoveel ruimte hebben we nog nooit gehad (behalve misschien met wild kamperen in Canada en Australie)! En het heerlijke is: het is windstil en er is geen totaal geen geluid, behalve van wat verschillende, maar altijd kleurrijke vogels. Wat een onmetelijke rust!
We maken hiervan dankbaar gebruik en settelen ons op ons plekkie en genieten intens van elkaar en van de omgeving. Er wordt gevoetbald op de zoutpan en later heerlijk gegeten en geslapen.

Zondag 11 aug
We doen het rustig aan, want het is maar een 40 km door het zand naar onze volgende plek: South Camp. Een (voor hier) gewone camping met meerdere sites naast elkaar, wel weer gescheiden door wat bos. Ook daar heeft niemand last van elkaar. We relaxen verder en eten 's middags vroeg om vanaf ongeveer 16.30 uur bij een waterhole te kunnen zijn om daar onze leeuwen te zien. Nou, een goed voornemen, maar na bijna 2 uur heeft zich deze keer bijna geen wild laten zien. Kan ons ook een keertje overkomen, het blijven wilde dieren...
's Avonds lekker met een biertje en wijntje bij het vuur en lekker vroeg op bed. Wel kijken we nog even uitgebreid of we vallende sterren zien (vandaag het hoogtepunt vd Perseiden sterrenregen), maar ook daar laat de natuur het even afweten. Geen punt, want er staan sterren zat aan het firmament om te bewonderen. Daarbij blijft het zuiderkruis nog altijd een topper. Net in bed horen we een leeuw brullen. Het lijkt wel aardig dichtbij. Elly's hart maakt wel een aantal slagen extra!
's Nachts worden we wakker van een enorme olifant die over onze site loopt en onderweg wat bladeren vd bomen ritst. Kun je gerust even wakker voor worden!

Maandag 12 aug
's Ochtends vroeg uit de veren om weer wild te zien bij het waterhole, maar helaas op een paar struisvogels die een balts dans laten zien na komt er geen ander wild opdagen. Kan ook gebeuren. Wel jammer dat we de koning der dieren nog niet in het wild gespot hebben.
We rijden vandaag binnendoor in de richting van de stad Khumaga, aan de andere kant vh Makghadikghadi NP. Na het verlaten vh Nxai NP moeten we 10 km over asfalt, maar daarvoor pompen we de banden niet meer extra op want de rest van de route die dag gaat weer over zandwegen. Gewoon kalm aan en rustig door de bocht, dan gaat alles goed.
Bij Khumaga hebben we voor het eerst ook weer verbinding voor onze telefoon. Ik maak van deze spaarzame momenten gebruik door oa met Britz over gedwongen verlenging vd autohuur en met Emirates over het verzetten van onze terugvlucht aan de lijn te hangen. En het inlichten vd werkgevers moet nu ook zsm gebeuren.
Rashaad van Britz heeft kennelijk door dat hij iets goed te maken heeft na alle (achteraf deels loze) beloften en vindt het geen probleem als we de auto's later inleveren. Contact met Emirates levert op dat de eerst mogelijke terugvlucht echter pas do 5 sept is! Schrik! Dat is wel erg ver uit de richting!
Wij gaan onze opties snel in een familieberaad na, en besluiten dat we hier toch voor moeten gaan. We komen nu dus pas op vr 6 sept weer in Nederland aan.
Dat geeft straks voor ieder van ons nog een hoop geregel, maar dat lost zich wel weer op (hopen we...). En het is hier fantastisch, dus we zullen de tijd wel doorkomen...
Vanmiddag later willen we nog weer een game drive maken door het park en langs de Boteti rivier, die Makghadikghadi scheidt van Khumaga, de stad aan de overkant. Onderweg zien we langs het karrenspoor door het zand een dode zebra en in de verte cirkelende gieren. We rijden we een eind onderlangs de Boteti rivier, waar we op een kudde zebra's en wildebeest stuiten. Het blijft geweldig om dit allemaal live voor je ogen te hebben, wat een continent, en wat een diversiteit aan landschappen en wildlife!
Op de camping hebben we weer een prachtplek die uitzicht biedt op de Boteti rivier. Wij zitten op de oever, zo'n 10 m boven de rivierloop. Er lopen nu een paar ondiepe stromen door het rivierdal, maar je kunt zien dat de rivier in de regentijd zijn volle breedte van ongeveer 200 m heeft benut.
's Avonds na het eten scharrelen in het schemerdonker een paar honey badgers over onze site en checken ons kampvuur op etensresten. Ze zijn net zo groot als onze dassen en hetzelfde van bouw, maar hebben een zwarte buik en witte bovenkant. Prachtig weer om te merken dat het wild hier gewoon op je af komt.

Dinsdag 13 aug
Vandaag rijden we naar het Rhino Sanctuary in het zuidoosten van Botswana, een rit van bijna 400 km. Wel voor het overgrote deel over asfalt, want als we het park verlaten moeten we alleen de Boteti nog over en een paar km over gravel om op een straat te komen. Om de rivier over te steken is er een pontje. Dat heeft een kapitein, een buitenboordmotor aan de voor- en eentje aan de achterkant en iemand aan de overkant in een stoeltje die straks afrekent. Op het veer past 1 auto en de rijplaten aan de voor- en achterkant blijven gewoon naar beneden. Hij vaart tot op 5 m uit de oever, waar hij blijft steken en wij worden geacht er door die 5 m ondiep water op te rijden.
Als 1 auto er oprijdt, moet die doorrijden tot het eind vh balkendek om met zijn gewicht de rijplaten weer uit het zand vrij te maken, en als hij vaart moet die auto iets achteruit steken tot het midden vh veer. Dan kun je er aan de overkant zo ver mogelijk mee bij de oever komen. Zo werkt dat hier!
De rit naar het sanctuary verloopt voorspoedig want wat hier ligt aan asfalt is zo goed dat het vergelijkbaar is met Nederland. Wat we hier langs de weg steeds minder zien, zijn stokken in de berm met allerlei - in onze ogen - afval eraan gebonden ten teken dat daar iemand verderop vd weg woont. Zo kwamen we herhaaldelijk stokken tegen met daaraan een jerrycan, kuipstoeltje, spatbord, golfplaat of iets dergelijks. De creativiteit en vindingrijkheid kent hier geen grenzen. Men kan hier met eenvoudige middelen zijn doel bereiken.
Wat ons verder in dit deel van Botswana opvalt, is dat er minder spontaan (terug)gezwaaid wordt. Tot nu toe waren we op de hele reis gewend dat mensen, die hier veelvuldig langs de straat lopen, altijd vrolijk zwaaien. Dat is hier veel minder, zonder dat we weten waarom. Vast de culturele achtergrond vd plaatselijke bevolking hier.
Wat ons trouwens in gesprekken met de verschillende Namibiers en Botswanen is opgevallen is dat het merendeel in zijn leven nooit verder dan 10 km van zijn geboortegrond is geweest. En daar overigens heel gelukkig mee is. Er leeft onder de bevolking geen behoefte zijn vleugels verder uit te slaan, men is heel tevreden met zijn eigen omstandigheden.
We doen bijna de hele dag over de rit naar het sanctuary, want we doen ook nog boodschappen en voor de verharde weg moesten de banden weer met de compressor op druk gebracht worden. Door het zand rijden we altijd met 1,3 - 1,5 bar druk, want dat geeft veel meer grip. Op de weg kun je met die lage druk niet rijden, nog naast het feit dat dat veel meer brandstof zou kosten.
In het sanctuary aangekomen maken we eerst nog even een rondrit door het - in dit geval omheinde - park om neushoorns te spotten. Na een uurtje zien we een moeder en zogende baby neushoorn bij een waterhole. Even later komt daar een enorm mannetje bij, een fantastisch gezicht. We hadden ze eerder gezien in Etosha, maar van zo dichtbij als nu levert het een levenslange herinnering en spectaculaire plaatjes op. Het is al bijna donker als we in het park onze campsite moeten zoeken, en net voor de site gaat het mis. We waren al een paar keer heen en weer gestoken op de camping, en plotseling ziet Rogier een bordje met ons sitenummer. Hij remt als een dolle, gooit hem in zijn achteruit en spurt met een dot gas achteruit. Dat redt hij maar een paar meter, want daar knalt hij vol op de bullbar vd volgauto. Zijn hele achterbumper opgedeukt tot net voor de achterklep. Ik woest en een paar onwelvoeglijke woorden knallen eruit over zoveel onbenul van Rogier gecombineerd in zo'n onnadenkende wilde actie (maar dan iets directer verwoord...). Kennelijk moet er ook bij anderen iets uit over eerder opgelopen lichte irritaties naar elkaar (die je altijd in zo'n reis wel oploopt) en voordat we het weten staan we ergens in het donker op de camping met z'n allen tegen elkaar te schreeuwen. Gelukkig duurt het niet lang, want we besluiten het straks na het eten bij het kampvuur verder uit te spreken.
Het eten verloopt bedrukt, maar daarna krijgt ieder de gelegenheid zijn hart te luchten, maar ook de goede dingen vd ander te benoemen. Het duurt maar even of de stemming is weer als vanouds, waarbij allerlei dingen goed doorgesproken worden. We zitten nog lang en gezellig na, en gelukkig hadden we nog het nodige brandhout bij ons om het kampvuur lekker aan te houden.
Al met al weer een heel goed eind aan weer een goede vakantiedag, ook al was het een reisdag.

Woensdag 14 aug
Vandaag naar ergens boven Pretoria, waar we onderweg wel een camping zoeken. Dat betekent dat we Botswana gaan verlaten en weer in Zuid Afrika belanden. Bij de grens de inmiddels gebruikelijke rituelen: formulieren invullen aan beide kanten vd grens en paspoorten laten checken. Wederom geen problemen, alleen Robbert moet er even aan denken een verblijfsvergunning voor de max termijn van 90 dagen te regelen. Dat lukt ook zonder verdere omhaal. Hij moet er alleen straks op tijd aan denken die met de max termijn van weer 90 dagen te laten verlengen.
Tussen de 2 grensposten ligt de Limpopo rivier, die beide landen scheidt, en we rijden de gelijknamige provincie van Zuid Afrika binnen vol goede herinneringen aan Namibie en Botswana. Voor Robbert voelt het een beetje als thuiskomen, geeft hij aan. Prachtig toch, dat hij zich zo geweldig voelt in dit mooie land!
De aanwjzingen en borden langs de weg zijn in het Suidafrikaans en het Engels, en vooral het eerste is erg vermakelijk. Een Hoerskool (met een trema op de e) is niet wat er staat, maar een hoge(re) school. De g midden in woorden wordt niet uitgesproken of gespeld, net als overigens een t-klank op het eind van een woord (teels = tegels, plaas = plaats, asseblief = aub). De jongens hebben eerder in een gesprek met een monteur al een keer gezegd dat ze een camping gezellig vonden, wat hij niet begreep. De vertaling 'cosy' bracht hem ertoe te zeggen: 'Oh, gesellig! Dat is met een s, niet met een z'...
We besluiten op aanraden van een paar Zuidafrikaners die we op Linyanti ontmoetten de tolweg richting Pretoria en Jo'burg te nemen omdat de N11 veel wegopbrekingen kent die voor veel oponthoud zorgen. Op een gegeven moment gaan we eraf om een camping te zoeken en komen terecht bij Tempel Teels Vakansieoord, een nette camping die een zwembad en borrelbad (jacuzzi) rijk blijkt te zijn. We raken in een leuk gesprek met de eigenaresse en zij geeft ons een rondje borrelbad vh huis. Een leuk gebaar!
Voor de eerste keer sinds weken kunnen we een keer echt goed schoon worden. Met douchen lukt dat natuurlijk ook wel, maar dat was tot nu toe altijd van korte duur: direct daarna loop je weer in het stof en mulle zand.
Het borrelbad laat het na goed 5 min met gesis en stoom afblazend afweten: kortsluiting buiten. We springen in het zwembad en gooien de bal een tijd naar elkaar. Daarna een biertje en wijntje bij de tent en bief op de braai: om te zuigen! We eten de vleesvoorraad van waar we dachten 2 dagen mee te kunnen doen in een keer op, zo lekker is het.
Robbert staat aan de koekepan die hij op het kampvuur gezet heeft en schroeit het vlees direct dicht en braadt het voortreffelijk. Het kampvuur hebben we nog te danken aan de laatste rest hout vd stapel die we in 1 keer opgekocht hebben in Moremi NP van wat locals die geen wisselgeld hadden. We moesten toen wel alles meenemen en daarna hielden ze er nog een goeie fooi aan over. Vaak is het hout dat men langs de straat te koop aanbiedt heel netjes opgestapeld in hoog opgetaste vierkante torentjes. Die netheid is gedwongen, want zo nemen ze het hout mee op hun hoofd uit het bos. Zo'n stapel valt niet zomaar uit elkaar en is ook nog perfect gebalanceerd qua gewichtsverdeling, heel kunstig hoe ze dat doen!

Donderdag 15 aug
We reizen vandaag zover mogelijk in de richting vd Drakensbergen, de steile bergen die de Oostgrens van Lesotho met Zuid Afrika vormen. Het is 600 km, wel wat veel voor een dag. Maar we kijken wel hoever we komen.
Na enige tijd zitten we alweer op de tolweg die ons straks door Pretoria en Jo'burg gaat voeren. Die steden lagen 60 km uit elkaar, maar zijn inmiddels geheel aan elkaar gegroeid. We zien moderne en mooie gebouwen, maar ook townships aan de randen vd steden.
Zuid Afrika doet het economisch goed, zeker sinds Madiba (vader) Mandela het land bestuurt. Datzelfde geldt trouwens ook voor Botswana, waar de bevolking erg gek is met zijn president Ian Khama. In elk kantoor, garage, supermarkt en grenspost hangt zijn portret. Khama heeft Botswana een voor het land goede infrastructuur (kennelijk ook digitaal), onderwijs en economie bezorgd met oa diamantwinning en toerisme. Namibie blijft daar nog wat bij achter, maar is ook politiek stabiel.
Op de tolweg zien we leuke dingen: in een bakkie (pick-up) of open vrachtwagen kun je van alles vervoeren: ver en wijd uitstekende lading, maar ook mensen. Dat kunnen families zijn met ook kleine kinderen, maar ook een ploeg werknemers. Verder zijn er snelheidscontroles. Dan zie je tegen het midden vd 10 m brede middenberm tegen de struiken aan een agent op een stoeltje achter een camera zitten. Wat wel in eerste instantie verborgen blijft zijn de 2 - 3 collega's die direct daarachter lui achterover in een stoeltje hangen tussen die struiken. En bij gebrek aan struiken zit het hele gezelschap middenop de middenberm bij elkaar in dezelfde houding. Weer eens iets anders dan de Nederlandse onopvallende manier...
Het stuk tolweg kost overigens geen drol. In totaal zijn we voor een stuk van ongeveer 300 km iets meer dan 100 Rand per auto kwijt, iets minder dan E 8,-. Kunnen ze in Frankrijk een puntje aan zuigen...